.png)
Το γλαύκωμα είναι μία πάθηση του οφθαλμού, η οποία αποτελεί τη δεύτερη πιο συχνή αιτία τύφλωσης παγκοσμίως και αφορά ένα σημαντικό μέρος του γενικού πληθυσμού. Η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση έχουν εξαιρετική σημασία, καθώς μπορούν να αποτρέψουν τις δυσάρεστες επιπλοκές της πάθησης αυτής.
Τι είναι το γλαύκωμα;
Το γλαύκωμα είναι μία πάθηση του οφθαλμού, η οποία σταδιακά οδηγεί σε βλάβη του οπτικού νεύρου. Προκαλείται κυρίως από την αυξημένη πίεση εντός του οφθαλμού, με αποτέλεσμα τη μείωση της ευαισθησίας των γαγγλιακών, την απώλεια περιφερειακής όρασης και τελικά την ολική, μη αναστρέψιμη τύφλωση.
Το γλαύκωμα του ματιού είναι κατά κανόνα ασυμπτωματική νόσος και οι γλαυκωματικοί ασθενείς δεν αντιλαμβάνονται την παρουσία της. Για τον λόγο αυτό, η έγκαιρη διάγνωση του γλαυκώματος είναι πολύ σημαντική, καθώς προλαμβάνει την εμφάνιση γλαυκωματικής βλάβης.
Πώς προκαλείται το γλαύκωμα;
Ο οφθαλμός παράγει ένα υγρό, το υδατοειδές υγρό, το οποίο κυκλοφορεί μέσα στα διάφορα διαμερίσματά του και τελικά αποχετεύεται από τη φλεβική κυκλοφορία.
Εάν υπάρξει εμπόδιο στην αποχέτευση, τότε ο αυξημένος όγκος του συνεχώς παραγόμενου υδατοειδούς πιέζει τα τοιχώματα του οφθαλμού, με αποτέλεσμα να αυξηθεί η ενδοφθάλμια πίεση. Η πίεση που ασκείται πάνω στις ίνες του οπτικού νεύρου προκαλεί σταδιακά, με έναν πολύπλοκο μηχανισμό, τη μη αναστρέψιμη καταστροφή του.
Το γλαύκωμα εξελίσσεται αργά, σε μία περίοδο ετών. Είναι μία «σιωπηλή» νόσος, αφού οι περισσότεροι ασθενείς στα αρχικά στάδια δεν παρουσιάζουν συμπτώματα. Η αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση (συνήθως πάνω από 20-22 mmHg) αποτελεί την πρώτη ένδειξη της νόσου, αν και υπάρχουν σπάνιες περιπτώσεις γλαυκώματος με φυσιολογική πίεση.
Ποιοι είναι οι τύποι γλαυκώματος;
Οι τύποι γλαυκώματος είναι οι εξής:
- Χρόνιο γλαύκωμα ανοικτής γωνίας, η πιο συνηθισμένη μορφή γλαυκώματος. Συμβαίνει εξαιτίας της διαταραχής στην ισορροπία παραγωγής – αποχέτευσης του υδατοειδούς υγρού, με αποτέλεσμα τη σταδιακή αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης.
- Γλαύκωμα κλειστής γωνίας, στο οποίο η πρόσβαση στη γωνία του προσθίου θαλάμου είναι κλειστή, με αποτέλεσμα την αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης. Στην οξεία μορφή της νόσου, η αύξηση της πίεσης γίνεται απότομα, προκαλεί έντονα συμπτώματα και απαιτεί άμεση αντιμετώπιση.
- Δευτεροπαθές γλαύκωμα. Η ενδοφθάλμια πίεση αυξάνεται ως αποτέλεσμα ύπαρξης άλλης οφθαλμικής νόσου.
- Συγγενές γλαύκωμα. Είναι πολύ σπάνιο, εμφανίζεται σε μωρά και παιδιά μικρής ηλικίας και συνήθως συνυπάρχει με άλλες ανωμαλίες του οφθαλμού.
- Γλαύκωμα φυσιολογικής πίεσης. Παρουσιάζεται σε άτομα που διαθέτουν οπτικό νεύρο με πολύ μεγάλη ευαισθησία, ικανό να επηρεάζεται και από τιμές φυσιολογικής ενδοφθάλμιας πίεσης.
Ποιοι είναι οι προδιαθεσικοί παράγοντες;
Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες, οι οποίοι έχουν συσχετισθεί με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης γλαυκώματος. Συγκεκριμένα:
- Ηλικία άνω των 40 ετών
- Αφρικανική καταγωγή
- Γενετικοί παράγοντες / κληρονομικότητα
- Μυωπία
- Διαβήτης
- Μακροχρόνια χορήγηση κορτιζόνης, ιδίως τοπικά (κολλύρια)
- Τραυματισμός οφθαλμού
- Αγγειακές παθήσεις
- Οφθαλμικές φλεγμονές
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Δυστυχώς, τις περισσότερες φορές το γλαύκωμα δεν δίνει κανένα σύμπτωμα. Είτε βρίσκεται τυχαία κατά τη διάρκεια οφθαλμολογικής εξέτασης, είτε ο ασθενής προσέρχεται στο τελευταίο στάδιο της νόσου με σημαντική απώλεια του οπτικού πεδίου ή της όρασης.
Το οξύ γλαύκωμα είναι πολύ διαφορετικό και προκαλεί ένα επώδυνο, κόκκινο μάτι, με μειωμένη οπτική οξύτητα. Μερικοί άνθρωποι, επίσης, νιώθουν ναυτία και αίσθημα λιποθυμίας. Χρωματιστοί δακτύλιοι γύρω από τα φώτα σε αμυδρό φωτισμό μπορεί να είναι ένα προειδοποιητικό σημάδι του οξέος γλαυκώματος.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Οι οφθαλμολογικές εξετάσεις που πραγματοποιούνται για τη διάγνωση, αλλά και την παρακολούθηση του γλαυκώματος, είναι:
- Λήψη ιατρικού και οικογενειακού ιστορικού
- Μέτρηση της οπτικής οξύτητας
- Βιομικροσκόπηση
- Τονομέτρηση
- Έλεγχος της γωνίας του προσθίου θαλάμου
- Έλεγχος του οπτικού νεύρου με τη βυθοσκόπηση
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η απλή μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης δεν αρκεί για την ανίχνευση όλων των περιπτώσεων γλαυκώματος, καθότι το 15% περίπου δεν παρουσιάζει αυξημένη πίεση (γλαύκωμα χαμηλής πιέσεως).
Σε περιπτώσεις ύποπτες για γλαύκωμα, πραγματοποιούνται επιπλέον:
- Έλεγχος οπτικού πεδίου
- Τομογραφία οπτικού νεύρου (SLO)
- Οπτική τομογραφία συνοχής νευρικών ινών, ωχράς και οπτικού νεύρου
- Μέτρηση της ροής του αίματος του οπτικού νεύρου (BFA)
- Παχυμετρία κερατοειδούς
Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί το γλαύκωμα;
Στόχος της αντιμετώπισης του γλαυκώματος είναι να επιβραδυνθεί η βλάβη των οπτικών νευρικών ινών. Οι νευρικές ίνες που έχουν ήδη καταστραφεί, καθώς και η αντίστοιχη βλάβη στο πεδίο της όρασης, δεν επανέρχονται. Ο κύριος τρόπος αντιμετώπισης του γλαυκώματος είναι η διατήρηση χαμηλής ενδοφθάλμιας πίεσης, μέσω μείωσης της παραγωγής του υδατοειδούς υγρού ή αύξησης της αποχέτευσής του. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με φαρμακευτική αγωγή, με εφαρμογές laser, με χειρουργική επέμβαση ή με συνδυασμό όλων αυτών.
Υπάρχει πρόληψη;
Δυστυχώς, η απώλεια όρασης που προκαλεί το γλαύκωμα είναι μη αναστρέψιμη. Η νόσος μπορεί να μη γίνει αντιληπτή μέχρι τα τελευταία στάδια, όταν πλέον είναι αργά. Για τον λόγο αυτό, είναι ζωτικής σημασία η πρόληψη μέσω της έγκαιρης διάγνωσης. Όλοι άνω των 40 ετών είναι αναγκαίο να υποβάλλονται σε οφθαλμολογικό έλεγχο κάθε 1-2 χρόνια, ενώ σε περιπτώσεις οικογενειακού ιστορικού γλαυκώματος, ο έλεγχος πρέπει να γίνεται νωρίτερα, από την ηλικία των 35 ετών.
Βιβλιογραφία
https://www.polyiatreiomedica.gr/υπηρεσίες/οφθαλμολογία/γλαύκωμα
https://www.ophthalmica.gr/pathiseis/glaukoma/
https://www.glaucoma-laser-eyecenter.gr/sygxroni-ofthalmologia/glaukoma/
https://drkalantzis.gr/παθησεισ/θεραπεια/γλαυκωμα.htm
https://www.athensvision.gr/glaucoma/
https://www.hygeia.gr/glaykoma-ola-osa-prepei-na-gnorizoyme/
.svg)
.svg)
.svg)
.png)
