Εισαγωγή
Τα κατάγματα ευθραυστότητας αποτελούν μια ιδιαίτερη κατηγορία οστεοπορωτικών καταγμάτων, που αφορούν κυρίως ηλικιωμένους ασθενείς με σοβαρή οστεοπενία και συνυπάρχουσες παθήσεις. Σε αντίθεση με τα τυπικά τραυματικά κατάγματα, τα κατάγματα ευθραυστότητας συμβαίνουν υπό ελάχιστο φορτίο, όπως κατά τη διάρκεια μιας απλής πτώσης ή ακόμα και αυτόματα λόγω της σοβαρής οστεοπόρωσης. Η αντιμετώπιση τους απαιτεί εξειδικευμένη προσέγγιση, καθώς οι ασθενείς αυτοί συχνά δεν μπορούν να υποβληθούν σε εκτεταμένες χειρουργικές επεμβάσεις.
Τα κατάγματα αυτά ταξινομούνται σύμφωναμε την FFP ( fragility fracture of the pelvis) και είναι 4 τύπων. Η ένδειξη για χειρουργική αντιμετώπιση τείθεται με βάση τα κριτήρια της γερμανικής εταιρίας σπονδυλικής στήλης (Deutsche Wirbelsaeulen Gesellschaft) και περιλαμβάνει την εκτίμηση πολλών παραμέτρων όπως τα συνυπάρχοντα νοσήματα, την δυνατότητα κινητοποίησης του ασθενούς υπό κατάλληλα αναλγητικά και τέλος, την μορφολογία του κατάγματος.
Η ανάγκη για μια συστηματοποιημένη προσέγγιση σε αυτά τα περιστατικά έχει οδηγήσει στη δημιουργία δικτύων καταγμάτων ευθραυστότητας στο εξωτερικό εδώ και δεκαετίες. Στην Ελλάδα, είμαστε πλέον στο στάδιο της ανάπτυξης ενός παρόμοιου δικτύου, το οποίο θα επιτρέψει την έγκαιρη διάγνωση, την κατάλληλη θεραπευτική αντιμετώπιση και τη συνολική διαχείριση της οστεοπορωτικής νόσου με πολυτομεακή συνεργασία μεταξύ ορθοπεδικών, ενδοκρινολόγων, φυσικοθεραπευτών και λοιπών ειδικοτήτων.
Κλινική Παρουσίαση & Διάγνωση
Ο 82χρονος ασθενής προσήλθε στα επείγοντα με ιστορικό πτώσης προ εβδομάδας, η οποία τον ακινητοποίησε πλήρως. Ο πόνος καθιστούσε αδύνατη τη νοσηλεία κατ' οίκον, ενώ η παρατεταμένη ακινησία έθετε σε άμεσο κίνδυνο τη ζωή του. Η αρχική διαγνωστική διερεύνηση με ακτινογραφίες και μαγνητική τομογραφία λεκάνης αποκάλυψε αμφοτερόπλευρα κατάγματα καταπόνησης στο ιερό οστό Τύπου 4 κατά FFP ( fragility fracture of the pelvis) καθώς και κάταγμα στο σώμα του 2ου Ιερού σπονδύλου. Η αξονική τομογραφία επιβεβαίωσε τα ευρήματα.
Θεραπευτικός Σχεδιασμός
Η βαρύτητα της κλινικής εικόνας και οι συνοσηρότητες του ασθενούς δεν επέτρεπαν την κλασική χειρουργική αντιμετώπιση, όπως εσωτερική οστεοσύνθεσης με βίδες ή σπονδυλοδεσία με τοποθέτηση βιδών στα λαγόνια. Αρχικά επιχειρήθηκε συντηρητική αγωγή με αναλγητική κάλυψη βάσει των κατευθυντήριων οδηγιών της Γερμανικής Εταιρείας Χειρουργικής Σπονδυλικής Στήλης, καθώς και σταθεροποίηση με οσφυοϊερό κηδεμόνα. Ωστόσο, η αδυναμία κινητοποίησης του ασθενούς οδήγησε στην ένδειξη χειρουργικής αντιμετώπισης.
Μετά από ενδοκρινολογική συμβουλή, ξεκίνησε άμεση φαρμακευτική αντιμετώπιση της βαριάς οστεοπόρωσης, ώστε να βελτιωθεί η ποιότητα του οστού και να υποστηριχθεί η μετεγχειρητική ανάρρωση.
Χειρουργική Αντιμετώπιση – Διαδερμική Ιεροπλαστική
Στην περίπτωση που παρουσιάζουμε, η κλασική χειρουργική θεραπεία με βίδες και οστεοσύνθεση δεν ήταν εφικτή λόγω των σοβαρών συνοσηροτήτων του ασθενούς. Έτσι, επιλέχθηκε η ιεροπλαστική, μια ελάχιστα επεμβατική τεχνική που προσφέρει άμεση σταθεροποίηση του κατάγματος και δρα ανακουφίζοντας από τον πόνο.
Χειρουργική Τεχνική – Longitudinal Ιεροπλαστική
Η longitudinal προσέγγιση (επιμήκης τεχνική) στην ιεροπλαστική είναι μια εξειδικευμένη τεχνική που εξασφαλίζει τη βέλτιστη σταθεροποίηση του κατάγματος, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις αμφοτερόπλευρης καταστροφής του ιερού οστού.
Διαδικασία επέμβασης:
Απεικόνιση ιερού οστού. Πορεία του Τροκάρ εργασίας
- Προετοιμασία & αναισθησία: Ο ασθενής τοποθετείται σε πρηνή θέση υπό γενική ή περιοχική αναισθησία, ανάλογα με τη συνολική κλινική του κατάσταση.
- Ακτινοσκοπική καθοδήγηση: Υπό συνεχή ακτινοσκοπικό έλεγχο (C-arm) πραγματοποιείται προσεκτική προσπέλαση του ιερού οστού με τη χρήση ειδικών διαδερμικών σωληνώσεων (trocar).
- Διάνοιξη οστικού καναλιού: Μέσω της προσθιοπίσθιας ή λοξής προβολής, προωθείται ειδική κάνουλα εισαγωγής κατά μήκος του ιερού οστού, ακολουθώντας τη φυσιολογική πορεία των σπογγώδων διαστημάτων. Η επιμήκης (longitudinal) τοποθέτηση εξασφαλίζει καλύτερη κατανομή του τσιμέντου.
- Έγχυση τσιμέντου (PMMA): Ακολουθεί προσεκτική έγχυση ορθοπεδικού τσιμέντου πολυμεθυλμεθακρυλικού (PMMA) μέσα στις κοιλότητες του οστού, το οποίο σταθεροποιεί το κάταγμα.
- Έλεγχος κατανομής & ολοκλήρωση: Μετά την έγχυση, επιβεβαιώνεται η σωστή κατανομή του τσιμέντου και αποσύρονται οι κάνουλες.
-
Η όλη διαδικασία διαρκεί περίπου μία ώρα, με ελάχιστη απώλεια αίματος και χωρίς την ανάγκη μετάγγισης, καθιστώντας την ιδανική για ασθενείς υψηλού χειρουργικού κινδύνου.
Μετεγχειρητική Πορεία & Κινητοποίηση
Η κινητοποίηση του ασθενούς ξεκίνησε την επόμενη ημέρα υπό στενή ιατρική και φυσικοθεραπευτική επίβλεψη. Παρά την παρατεταμένη προεγχειρητική ακινησία, η άμεση σταθεροποίηση του ιερού οστού επέτρεψε τη σταδιακή φόρτιση, γεγονός που συνέβαλε στην ταχεία ανάρρωση. Ο ασθενής πήρε εξιτήριο τη δεύτερη μετεγχειρητική ημέρα, έχοντας πλέον μειωμένο επίπεδο πόνου και τη δυνατότητα να αυτοεξυπηρετείται στο σπίτι.
Συμπεράσματα
Η ιεροπλαστική, και ιδιαίτερα η longitudinal προσέγγιση, αποτελεί μια εξαιρετική ελάχιστα επεμβατική επιλογή για ασθενείς με κατάγματα ευθραυστότητας, προσφέροντας:
- Άμεση ανακούφιση από τον πόνο
- Γρήγορη κινητοποίηση
- Χαμηλό χειρουργικό κίνδυνο
- Ελάχιστη αιμορραγία
Η ανάγκη γρήγορης κινητοποίησης των ηλικιωμένων ασθενών είναι ζωτικής σημασίας καθώς ακόμα και μικρή καθυστέρηση δημιουργεί κινδύνους στον ηλικιωμένο οργανισμό που μπορούν να έχουν μοιραία έκβαση, όπως αυτές είναι οι λοιμώξεις του αναπνευστικού, του ουροποιητικού και οι κατακλίσεις. Η εμπειρία από το εξωτερικό έχει δείξει ότι η διαχείριση αυτών των ασθενών απαιτεί πολυτομεακή συνεργασία. Η δημιουργία ενός δικτύου καταγμάτων ευθραυστότητας στην Ελλάδα θα συμβάλλει σημαντικά στην πρόληψη, έγκαιρη διάγνωση και εξατομικευμένη αντιμετώπιση αυτών των περιστατικών, ακολουθώντας τα διεθνή πρότυπα. Τέλος, η αντιμετώπιση της υποκείμενης πάθησης ( οστεοπόρωση ) είναι κρίσιμης σημασίας για την επιτυχία και τη διασφάλιση του καλού αποτελέσματος και απαιτεί τη συνεργασία ιατρών διαφόρων ειδικοτήτων όπως ορθοπεδικών, ενδοκρινολόγων και ειδικών γηριατρών.
.svg)
.svg)
.svg)
